نقش هوادهی در پرورش ماهی | پورتال سازمان جهاد کشاورزي خراسان شمالي

نقش هوادهی در پرورش ماهی

هوادهی یک روش مکانیکی جهت حل کردن هوا در آب به شمار می رود.این مهم با افزایش سطح تماس بین آب وهوا بدست می آید. درطبیعت باعملکرد باد وامواج در آبهای ساکن پشت سدها و دریچه ها ودریاها واقیانوس ها رخ می دهد. همینطوربه وسیله ی حرکت جریان آب وسرعت وریزش آب درچشمه ها ورود خانه ها وکانال های با شیب مناسب،عمل هوادهی انجام می گیرد.
به طور کلی در طبیعت دو پدیده انتشار(Diffusion) وفتوسنتز منابع تامین اکسیژن مورد نیاز آبزیان می باشد.
افزایش سطح تماس ببین آب وهواباعث حل شدن مقادیربیشتری ازهوا در داخل آب می شود وازطرف دیگر به انتقال گازهای ضرازآب به داخل هوا کمک می کند.بنا بر این انتخاب مناسب یک هواده واستقرار آن در محیط آب مورد نیاز و نحوه استقرار از لحاظ عمق مناسب تاثیر بسیاری درراستای کارایی وتامین هدف را به دنبال خواهد داشت.چرا که درصورت عدم رعایت موارد فوق و بدون شناخت ازاثرات هواده و ممکن است نتیجه عکس آید شود. روش های متفاوتی در غنی سازی آب ازاکسیژن وجود دارد از جمله
آنکه اکسیژن خالص را مستقیم وارد آب کنیم یا آن را در مخازن تحت تماس وفشار با آب مخلوط نموده و واردآب نماییم وروش دیگر اینکه با استفاده ازروشهای هوادهی می باشد،که خود شامل انواع روشهای گوناگون هوادهی می باشدازجمله به روش مکانیکی وشکستن سطوح آب و ایجاد سطح تماس بیشترآب با هوا و روش دیگر استفاده از پمپ های جابه جایی و پرتابی آب می باشدکه این روش معمولا درمزارع گرمابی مورداستفاده قرارمی گیرد.وروش دیگرآنکه هوارا تحت فشار با دستگاه های کمپرسور و یا ایربلوئر توسط لوله های pvc وشلنگ تراوادرکف حوضچه هاهدایت ازطریق سنگ هوابه صورت حبابهای ریز وارد آب می شود.
امروزه دستگاه هایی نظیر:ایرجت - فورسون-پدالی وفون فراکشن واسپلش و...در مزارع پرورش ماهی به منظور افزایش تولید رواحد سطح ازاین دستگاهای هواده درآب،که هریک برای عمق وسطح مشخصی مورد استفاده قرار می گیرند.
به طورکلی دوروش عمده جهت غنی سازی آب ازاکسیژن وجود داردیک روش به نام هوادهی حباب سازیاسیستم هوادهی عمقیDiffused Air systemاست که هوا را تحت فشار از طریق انژکتور یا ریفیوزر درعمق استخربه آب واردمی کنند تا حباب های هواایجاد گشته وضمن حرکت آنهابه سمت بالاوتماس باآب اکسیژن هوای موجوددراین حبابها به آب انتقال یابد.
هوادهی عمقی راازنظراندازه های حبابی که ایجاد می کنند می توان به حباب ریز (Fin bubble)حباب متوسط (Medium bubble) وحباب درشت (coarse bubble) تقسیم نمود. روش دیگر، سیستم هوادهی سطحی مکانیکی بااستفاده ازپروانه(propeller) یاشانه دوارRotary Brushاست که آب رادردستگاه هوادهی به گردش می اندازد و قسمت عمده هوادهی براثرافزایش سطح تماس آب باهوای ناشی ازاین گردش و بقیه براثرپاشش قطرات آب درهوا و ورود حبابهای هوا درآب تامین می گردد.

دستگاههای هوادهی:
درانتخاب دستگاههای هوادهی بایستی به حداکثر رساندن بازده اکسیژن رسانی بازای هرواحدانرژی مصرفی دقت شود و بتوان بیشترین راندمان را باحداکثر صرفه جویی درمصرف انرژی به عمل آورد ودرمزارع پرورش ماهی ازآنجا که برنامه ریزی وتولید اکسیژن مصرفی برمبنای تعویض به موقع آب وگازهای مضروتامین اکسیژن موردنیازانجام می شودودرراستای ایجادشرایط زیست مناسب
وافزایش رشدماهیان هدف می باشد.لذا الزاما باید دستگاههای هوادهی ازکارایی مناسب وقابل تعمیروطول عمرمناسب برخوردار باشند. براساس تجربیات به دست آمده کمبود اکسیژن محلول وعدم شستشواز اساسی ترین فاکتورهای محدودکننده دریک مزرعه فعال محسوب می شوندکه در صورت استفاده ازهوادهی و تعویض مناسب آب می توان بیش از80 تا 85 درصد عوامل بیماری زا را از مزرعه دور ساخت و ماهیان با رشد مناسب و کیفیت گوشت عالی تولید نمود.

مهندس رضا فراهانی کارشناس ارشد تکثیر پرورش آبزیان سازمان شیلات ایران